BAP 31

MASSA kıralı Lemuele anasının öğrettiği sözler.
2. Oğlum, ne diyeyim? ve rahmimin oğlu, ne diyeyim?
Ve adaklarımın oğlu, ne diyeyim?
3. Kuvvetini kadınlara,
Ve yollarını kıralları helâk edenlere verme.
4. Kırallar için değildir, ey Lemuel! şarap içmek kırallar için değildir;
Ve içki aramak emîrler için değildir.
5. Ta ki, içip de şeriati unutmasınlar,
Ve bütün düşkünlük oğullarının hakkını saptırmasınlar.
6. İçkiyi helâk olmak üzre olana,
Ve şarabı canında acılık bulunanlara verin;
7. İçsin, ve fakirliğini unutsun,
Ve artık yorgunluğunu anmasın.
8. Ağzını dilsiz için,
Bütün kimsesizlerin davası için aç.
9. Ağzını aç, doğrulukla hükmet,
Ve hakirle fakirin davasını gör.
10. Faziletli kadını kim bulabilir?
Çünkü onun değeri yakutlardan çok üstündür.
11. Kocasının yüreği ona güvenir,
Ve adamın kazancı eksik olmaz.
12. Kadın ona kötülükle değil,
Hayatının bütün günlerince iyilikle öder.
13. Yün ve keten arar,
Ve ellerile istekle işler.
14. Tüccar gemileri gibidir,
Ekmeğini uzaktan getirir.
15. Henüz gece iken kalkar,
Ve evi halkına yiyecek,
Ve hizmetçi kızlarına vazife verir.
16. Bir tarla almağı düşünür, ve onu satın alır;
Ellerinin kazancı ile bir bağ diker.
17. Belini kuvvetle kuşatır,
Ve bazularını kuvvetlendirir.
18. Ticaretinin iyi olduğunu tadar;
Geceleyin çerağı sönmez.
19. Ellerini örekeye kor,
Ve avuçları iği tutar.
20. Hakire avucunu açar;
Ve fakirlere ellerini uzatır.
21. Evi halkı için kardan korkmaz;
Çünkü bütün evi halkının iki kat esvabı vardır.
22. Kendisine halılar yapar;
Esvabı ince keten ve erguvanîdir.
23. Kocası memleketin ihtiyarları ile otururken,
Kapılarda tanılır.
24. Keten esvap yapar ve satar,
Ve tüccara kuşaklar verir.
25. Kuvvet ve şeref onun libasıdır;
Ve yarınki güne güler.
26. Ağzını hikmetle açar;
Ve lûtuf kanunu onun dilindedir.
27. Evi halkının gidişine gözcülük eder,
Ve tembellik ekmeğini yemez.
28. Oğulları kalkar ve ona mutlu derler;
Kocası da kalkar, ve onu över:
29. Faziletle davranan kızlar çoktur,
Fakat sen hepsine üstün oldun, der.
30. Letafet aldatıcıdır, ve güzellik boş şeydir;
Fakat RABDEN korkan kadın övülür.
31. Ellerinin kazancından kendisine verin;
Ve kapılarda işleri onu övsün.

BAP 30

MASSALI Yakenin oğlu Agurun sözleri.
Bu adam İtiyele, İtiyele ve Ukala diyor:
2. Gerçek ben herkesten budalayım,
Ve insan anlayışı bende yoktur;
3. Ve hikmeti öğrenmedim,
Kuddûs bilgisini de bilmiyorum.
4. Kim göklere çıktı ve indi?
Kim yeli avuçlarına topladı?
Kim suları esvaba sarıp bağladı?
Kim yerin bütün sonlarını tayin etti?
Eğer biliyorsan, onun adı nedir, oğlunun adı ne?
5. Allahın her sözü denenmiştir;
Kendisine sığınanlara kalkandır.
6. Onun sözüne bir şey katma,
Yoksa seni tedip eder, ve yalancı çıkarsın.
7. Senden iki şey diledim;
Ben ölmeden onları benden esirgeme:
8. Sahteliği ve yalan sözü benden uzaklaştır;
Bana ne fakirlik ve ne zenginlik ver;
Payıma düşen ekmekle beni besle;
9. Ta ki, tok olup da: RAB kimdir? diye seni inkâr etmiyeyim;
Ta ki, fakir olup da çalmıyayım,
Ve Allahımın ismini boş yere ağzıma almıyayım.
10. Kulu efendisine çekiştirme,
Yoksa sana lânet eder, ve suçlu olursun.
11. Nesil var ki, babasına lânet eder,
Ve anasına hayır dua etmez.
12. Nesil var ki, kendi gözünde tahirdir,
Fakat murdarlığından yıkanmamıştır.
13. Nesil var ki, gözleri ne yüksektir!
Ve göz kapakları yukarı kalkmıştır.
14. Nesil var ki, yerden hakirleri ve insanlar arasından fakirleri yutmak için,
Dişleri kılıçtır, ve azı dişleri bıçaktır.
15. Sülüğün iki kızı vardır: Ver, ver, derler.
Hiç doymıyan üç şey vardır,
Yeter, demiyen dört şey vardır:
16. Ölüler diyarı; ve kısır rahim;
Suya doymıyan toprak; ve: Yeter, demiyen ateş.
17. Babası ile istihza eden,
Ve anasına itaat etmeği hor gören göz,
Onu dere kargaları oyacak,
Ve kartal yavruları yiyecektir.
18. Benim için şaşılacak üç şey var,
Ve dört şey var ki, onları bilmiyorum:
19. Havada kartalın yolu;
Kaya üzerinde yılanın yolu;
Denizin ortasında geminin yolu;
Ve genç kadınla olan erkeğin yolu.
20. Zina eden kadının yolu da böyledir;
Yer, ve ağzını siler,
Ve: Kötülük etmedim, der.
21. Üç şeyin altında,
Ve taşıyamadığı dört şeyin altında yer sarsılır:
22. Kıral olan kölenin,
Ve ekmeğe doyan ahmağın altında;
23. Evlenen menfur kadının,
Ve hanımının yerine geçen cariyenin altında.
24. Dünyada dört küçük şey var,
Fakat onlar çok hikmetlidir:
25. Karıncalar, kuvvetli olmıyan bir kavmdır,
Fakat yiyeceklerini yazın hazırlarlar;
26. Kaya porsukları kuvvetsiz bir kavmdır,
Fakat evlerini kayada yaparlar;
27. Çekirgelerin kıralı yoktur,
Fakat hepsi bölük bölük çıkarlar;
28. Kertenkele ellerile duvara yapışır,
Fakat kıralların saraylarında bulunur.
29. Yürüyüşü güzel olan üç şey var,
Ve gidişi güzel olan dört şey var:
30. Hayvanların en zorlusu,
Ve hiç birinin önünde geri dönmiyen aslan;
31. Tazı; ve teke;
Ve kavmı kendisile beraber olan kıral.
32. Eğer kendini yükselterek akılsızlık ettinse,
Yahut kötülük düşündünse,
Elini ağzına koy.
33. Çünkü südü sıkmak yağ çıkarır,
Ve burnu sıkmak kan çıkarır;
Öfkeyi sıkmak da kavga çıkarır.

BAP 29

ÇOK kere tedip olunup da dik başlılık eden,
Birdenbire kırılacaktır, çare yok.
2. Salihler çoğalınca, kavm sevinir;
Fakat kötü adam hükümdar olunca, kavm ah çeker.
3. Kim hikmeti severse, babasını sevindirir,
Fakat fahişelerle arkadaşlık eden malını yok eder.
4. Kıral memleketi adaletle pekiştirir,
Fakat hediye seven onu yıkar.
5. Komşusuna yaltaklanan adam,
Onun ayakları için ağ serer.
6. Şerir adamın günahında tuzak vardır;
Fakat salih adam terennüm eder ve sevinir.
7. Salih adam fıkaranın hakkını tanır;
Kötü adam tanıma nedir anlamaz.
8. Müstehzi adamlar şehri körükler;
Fakat hikmetliler öfkeyi yatıştırır.
9. Hikmetli adamın sefihle davası olunca,
Kızsa da, gülse de, rahat yoktur.
10. Kanlı adamlar kâmil adamdan nefret ederler;
Doğru adamlar ise, onun canını korurlar.
11. Akılsız bütün öfkesini ortaya döker;
Hikmetli adam ise, onu tutar ve susturur.
12. Bir hükümdar yalan söze kulak verirse,
Bütün hizmetçileri kötülerdir.
13. Fakir ile gaddar adam karşılaşırlar;
İkisinin de gözünü aydınlatan RABDİR.
14. Fıkaraya doğrulukla hükmeden kıral,
Onun tahtı ebediyen pekişir.
15. Değnek ve tedip hikmet verir;
Fakat kendi haline bırakılan çocuk anasını utandırır.
16. Kötü adamlar çoğalınca, günah çoğalır;
Fakat salihler onların düştüklerini göreceklerdir.
17. Oğlunu terbiye et, ve sana rahat verecektir;
Ve senin canına lezzet verecektir.
18. Vahiy olmayınca kavm dizginsiz olur;
Fakat şeriati tutana ne mutlu!
19. Kul sözle terbiye edilmez;
Çünkü anlasa da kulak asmaz.
20. Sözlerinde acele eden bir adam gördün mü?
Ondan ziyade akılsızdan bir şey umulur.
21. Kim kulunu çocukluğundan beri nazlı büyütürse
Sonunda o kendisine oğul olur.
22. Öfkeli adam kavga çıkarır,
Ve kızan adamın günahı pek çoktur.
23. Adamın kibri kendini alçaltır;
Fakat alçak gönüllü adam izzet bulur;
24. Hırsızla ortak olan kendi canından nefret eder;
Ant teklifini işitir de bildiğini söylemez.
25. İnsan korkusu tuzak kurar;
Fakat RABBE güvenen emniyette olur.
26. Hükümdarın yüzünü arıyan çoktur;
Fakat insanın hükmü RABDENDİR.
27. Haksız adam salihlere mekruhtur,
Yolunda doğru olan adam kötüye mekruhtur.

BAP 28

KÖTÜ adam kovalıyan yokken kaçar;
Fakat salihler aslan gibi güvenir.
2. Diyarın isyanı yüzünden reisleri çok olur;
Fakat anlayışlı ve bilgili adamlarla hali devamlı olur.
3. Yoksulları ezen fakir adam,
Süpüren ve ekmek bırakmıyan yağmur gibidir.
4. Şeriati bırakanlar kötü adamı överler;
Fakat şeriati tutanlar onlarla cenkleşirler.
5. Şerir adamlar hükmü anlamazlar;
Fakat RABBİ arıyanlar her şeyi anlarlar.
6. Kendi kemalinde yürüyen fakir,
Zengin olup da iki yollu sapık adamdan iyidir.
7. Şeriati tutan oğul anlayışlıdır;
Fakat oburlara arkadaş olan, babasını utandırır.
8. Faiz ve kâr ile malını artıran adam,
Onu yoksullara acıyan için biriktirir.
9. Kim şeriati dinlemekten kulağını çevirirse,
Onun duası da mekruhtur.
10. Kim doğruları kötü yola saptırırsa,
Çukuruna kendi düşer;
Fakat iyilik kâmil adamların mirasıdır.
11. Zengin kendi gözünde hikmetlidir;
Fakat anlayışlı fakir onu deşip çıkarır.
12. Salihler zafer bulunca, büyük izzet olur;
Fakat kötüler kalkınca, insan gizlenir.
13. Kabahatlerini örten muvaffak olmaz;
Fakat onları itiraf edip bırakan, merhamet bulur.
14. Daima korkan adama ne mutlu!
Yüreğini katılaştıran ise, belâya düşer.
15. Fakir kavmın üzerinde kötü hükümdar,
Gümürdiyen aslan ve aç ayı gibidir.
16. Anlayışı olmıyan reis çok da gaddar olur;
Fakat yakışıksız kazançtan nefret eden ömrünü uzatır.
17. Bir kimsenin kanını yüklenmiş olan adam,
Kabre kadar kaçacaktır; kimse ona yardım etmesin.
18 Doğrulukla yürüyen kurtulur;
Fakat iki yollu sapık adam onlardan birinde düşer.
19. Toprağını işliyen adam ekmeğe doyar;
Boş adamların ardınca giden ise, fakirliğe doyar.
20. Sadık adamın bereketleri çoktur;
Fakat zengin olmağa acele eden suçsuz tutulmaz.
21. Hatır gözetmek iyi değildir;
Çünkü bir parça ekmek için insan günah işler.
22. Kötü gözlü adam zenginlik ardından koşar;
Ve üzerine yoksulluk geleceğini bilmez.
23. Bir adama dille yaltaklanandan ziyade Onu azarlıyan sonunda lûtuf bulur.
24. Kim babasını yahut anasını soyar ve:
Günah değildir, derse,
O adam helâk edicinin arkadaşıdır.
25. Aç gözlü kavga çıkarır;
Fakat RABBE güvenen semiz olur.
26. Kendi yüreğine güvenen akılsızdır;
Fakat kim hikmetle yürürse, o kurtulur.
27. Kim fakire verirse, onun eksiği olmaz;
Fakat kim ondan göz çevirirse, o çok lânet alır.
28. Kötüler kalkınca insan gizlenir;
Fakat onlar yok olunca salihler çoğalır.

BAP 27

YARINKİ günle övünme;
Çünkü gün ne doğuracak bilmezsin.
2. Kendi ağzın değil, seni başkası övsün;
Kendi dudakların değil, yabancı övsün.
3. Taş ağırdır, kum da bir yüktür;
Fakat sefihin öfkesi ikisinden de ağırdır.
4. Kızgınlık gaddardır, öfke de sel gibidir;
Fakat kıskançlığın önünde kim durabilir?
5. Açık azarlama
Örtülü sevgiden iyidir.
6. Dostun açtığı yaralar sadıktır;
Fakat düşmanın öpüşleri boldur.
7. Tok can gümeçbalından tiksinir;
Fakat aç cana her acı şey tatlıdır.
8. Yuvasından avare olan kuş nasılsa,
Yerinden avare olan adam da öyledir.
9. Yağ ve buhur yüreği sevindirir;
Dostun tatlılığı da candan gelen öğüttendir.
10. Kendi dostunu ve babanın dostunu bırakma;
Ve felâketin gününde kardeşinin evine gitme;
Yakın komşu ırak kardeşten iyidir.
11. Oğlum, hikmetli ol, ve yüreğimi sevindir,
Ta ki, beni ayıplıyana cevap vereyim.
12. Basiretli adam şerri görüp gizlenir;
Bön adamlar ise, ileri geçip zarar görürler.
13. Yabancıya kefil olanın esvabını al;
Ecnebi kadına kefil olandan rehin al.
14. Sabah erken kalkıp yüksek sesle dostunu kutluyan adam,
Ona lânet sayılır.
15. Çok yağmurlu günde ardı kesilmiyen damlama,
Ve kavgacı karı, birbirine benzerler;
16. Onu tutmak istiyen yeli tutmak istiyor,
Ve sağ eli yağı kavramak istiyor.
17. Demir demiri biler;
Ve adam da dostunun yüzünü biler.
18. İncir ağacını tımar eden onun meyvasını yer;
Ve efendisine bakan izzet bulur.
19. Su yüzü yüze gösterdiği gibi,
Yürek de insanı insana gösterir.
20. Ölüler diyarı ve Helâk yeri hiç doymaz;
İnsanın gözleri de hiç doymaz.
21. Pota gümüş için, ve ocak altın içindir;
Adam da övülmesile denenir.
22. Sefihi buğdayla beraber dibekte tokmakla dövsen bile,
Sefaheti ondan ayrılmaz.
23. Davarının halini iyice bil,
Ve sığırlarına dikkat et;
24. Çünkü zenginlik daimî değildir;
Ve taç nesilden nesle kalır mı?
25. Çayır toplanır, ve çimen kendini gösterir,
Ve dağların otu toplanılır.
26. Kuzular senin giyeceğin içindir,
Ve tarlanın bedeli ergeçlerdir;
27. Ve keçilerin südü senin yiyeceğin için,
Evinin yiyeceği, ve cariyelerinin geçimi için yeter.

BAP 26

YAZ vaktinde kar, ve orak vaktinde yağmur yakışmadığı gibi,
İzzet de akılsız için öyledir.
2. Serçe öteye beriye nasıl uçarsa, ve kırlangıç nasıl uçup giderse,
Boşuna lânet de öyledir, değmez.
3. Ata kamçı, eşeğe gem,
Ve akılsızların sırtına değnek.
4. Akılsıza sefahetine göre cevap verme,
Yoksa sen de ona benzersin.
5. Akılsıza sefahetine göre cevap ver,
Yoksa kendi gözünde hikmetli olur.
6. Akılsızın elile söz gönderen, Kendi ayaklarını keser ve zarar çeker.
7. Topalın bacakları nasıl sarkarsa,
Akılsızların ağzında mesel de öyledir.
8. Taşı sapanın içine bağlıyan adam nasılsa,
Akılsızı sayan da öyledir.
9. Sarhoşun eline geçen dikenli dal ne ise,
Akılsızların ağzında mesel de öyledir.
10. Herkesi yaralıyan okçu nasılsa,
Akılsızı ücretle tutan ve yoldan geçenleri ücretle tutan da öyledir.
11. Kusmuğuna dönen köpek nasılsa,
Sefahetini tekrarlıyan akılsız da öyledir.
12. Kendi gözünde hikmetli olan adam gördün mü?
Ondan ziyade akılsızdan bir şey umulur.
13. Tembel der ki: Yolda aslan var;
Sokaklarda aslan var.
14. Kapı kendi rezeleri üzerinde nasıl dönerse,
Tembel de yatağı üzerinde öyle döner.
15. Tembel sahana elini daldırır;
Onu tekrar ağzına götürmeğe üşenir.
16. Tembel kendi gözünde,
Akıllıca cevap veren yedi kişiden daha hikmetlidir.
17. Kendisine ait olmıyan kavgaya kızan,
Yoldan geçen köpeği kulaklarından tutan adam gibidir.
18. Ateşli odunlar, oklar, ve ölüm saçan
Deli bir adam nasılsa,
19. Komşusunu aldatıp da:
Şaka etmiyor muyum? diyen adam da öyledir.
20. Odun bitince ateş söner;
Çekiştirici adamın olmadığı yerde kavga durur.
21. Kor için kömür, ve ateş için odun ne ise,
Çekişmeyi alevlendirmek için kavgacı adam da öyledir.
22. Çekiştirici adamın sözleri tatlı lokmalar gibidir,
Ve karnın en derin yerlerine inerler.
23. Hararetli dudaklarla kötü yürek,
Üzerine gümüş cürufu sıvanmış toprak kaba benzer.
24. Buğzeden adam kendisini dudakları ile başka türlü gösterir;
Fakat içinde hile saklar;
25. Onun güzel söyleyişine inanma;
Çünkü yüreğinde yedi mekruh şey vardır;
26. Onun nefreti hileye bürünse de,
Cemaatin önünde kötülüğü açılır.
27. Çukuru kazan, içine düşer;
Ve taş, yuvarlıyanın üzerine döner.
28. Yalancı dil yaraladığı adamlardan nefret eder,
Ve yaltaklanan ağız harap eder.

BAP 25

BUNLAR da Süleymanın meselleridir; bunları Yahuda kıralı Hizkiyanın adamları toplıyıp yazdılar.
2. Bir şeyi gizlemek Allahın izzetidir;
Fakat kıralların izzeti bir işi eşmektir.
3. Yükseklikte gökler, ve derinlikte yer,
Ve kıralların yüreği araştırılamaz.
4. Gümüşten cürufu ayır,
Ve kuyumcuya bir kap çıkar;
5. Kötü adamı kıralın önünden ayır,
Ve onun tahtı salâh ile pekiştirilir.
6. Kıralın önünde kendini ileri sürme,
Ve büyüklerin yerinde durma;
7. Çünkü gözünün gördüğü emîrin önünde,
Birinin seni aşağı indirmesinden ise,
Sana: Yukarı buyur, demesi daha iyidir.
8. Acele ile davaya atılma,
Yoksa komşun seni utandırınca,
Sonunda ne edeceğini bilmezsin.
9. Davanı doğrudan komşunla gör,
Ve başkasının sırrını açma.
10. Yoksa işiten seni hor görür;
Ve rüsvaylığın senden ayrılmaz.
11. Yerinde söylenen söz;
Oyulmuş gümüşün içinde altın elmalar gibidir.
12. Altın küpe ve saf altından süs nasılsa,
Azarlıyan hikmetli adam da dinliyen kulak için öyledir.
13. Orak vaktinde kar serinliği nasılsa,
Kendisini gönderenler için sadık ulak da öyledir:
Çünkü efendilerinin canını tazeler.
14. Yağmursuz bulut ve yel nasılsa,
Yalan hediye ile övünen adam da öyledir.
15. Hükümdar uzun sabırla kandırılır,
Ve yumuşak dil kemiği kırar.
16. Bal buldun mu? kendine yetecek kadar ye;
Yoksa onunla doyunca kusarsın.
17. Komşunun evine ayağını seyrek bas;
Yoksa sana doyar da senden nefret eder.
18. Komşusuna karşı yalancı şahitlik eden,
Topuz ve kılıç ve sivri oktur.
19. Sıkıntı gününde hain adama güvenmek,
Kötü diş ve sarsak ayak gibidir.
20. Soğuk günde kaftan çıkaran adam, ve soda üzerinde sirke nasılsa,
Dertli yüreğe nağmeler terennüm eden de öyledir.
21. Eğer düşmanın acıkmışsa, ona ekmek yedir;
Ve eğer susamışsa, ona su içir;
22. Çünkü sen onun başına ateş korları yığarsın,
Ve RAB sana öder.
23. Şimal yeli yağmur getirir;
Çekiştirici dil de yüzü öfkelendirir.
24. Geniş evde kavgacı karı ile beraber olmaktansa,
Dam köşesinde oturmak iyidir.
25. Susamış cana soğuk su nasılsa,
Uzak memleketten iyi haber de öyledir.
26. Bulandırılmış çeşme, ve bozulmuş pınar nasılsa,
Kötülük önünde sendeliyen salih adam da öyledir.
27. Çok bal yemek iyi değildir;
Kendi izzetlerini aramak da insanlara ağırdır.
28. Nefsine hâkim olmıyan adam,
Yıkılmış ve duvarsız şehir gibidir.

BAP 24

ŞERİR adamlara imrenme;
Ve onlarla beraber olmağa arzu çekme;
2. Çünkü onların yürekleri zorbalık tasarlar,
Ve dudakları kötülük söylerler.
3. Hikmetle ev yapılır;
Ve anlayışla pekiştirilir;
4. Ve bilgi ile odalar
Her çeşit değerli ve hoş mallarla dolar.
5. Hikmetli adam kuvvetli olur;
Ve bilgili adam kuvvet artırır.
6. Çünkü sağlam öğütle cengini yaparsın;
Ve öğütçülerin çokluğunda kurtuluş olur.
7. Hikmet sefih için çok yüksektir;
Kapıda sefih ağzını açmaz.
8. Kötülük etmeği tasarlayan adama,
Fesatçı denilir.
9. Sefahet düşüncesi günahtır;
Ve müstehzi adam insanlara mekruhtur.
10. Sıkıntı gününde eğer gevşersen,
Kuvvetin azdır.
11. Ölüme götürülenleri kurtar,
Ve öldürülmeğe sendeliyerek gidenleri esirge.
12. İşte, bunu bilmiyorduk, dersen;
Yürekleri tartan anlamaz mı?
Ve senin canını koruyan bilmez mi?
Ve işine göre insana ödemez mi?
13. Oğlum, bal ye, çünkü iyidir;
Ve süzme bal damağına tatlıdır;
14. Bil ki, hikmet de senin canın için böyledir;
Eğer onu buldunsa, sonu da vardır,
Ve ümidin boşa çıkmıyacaktır.
15. Ey kötü adam, salihin oturduğu yere karşı pusu kurma;
Onun yurdunu yıkma;
16. Çünkü salih yedi kere düşer de, yine kalkar;
Fakat felâkette kötüler yıkılırlar.
17. Düşmanın yıkılınca sevinme,
Düştüğü zaman yüreğin mesrur olmasın;
18. Yoksa RAB bunu görür, gözünde kötü olur,
Ve öfkesini ondan çevirir.
19. Kötülük edenlerden ötürü kızma;
Kötü adamlara da imrenme;
20. Çünkü şerir adamın sonu gelmez;
Kötülerin çerağı söner.
21. Oğlum, RABDEN ve kıraldan kork;
Ve değişikliğe düşkün olanlarla arkadaş olma;
22. Çünkü onların felâketi ansızın gelir;
Ve ikisinin vereceği belâyı kim bilir?
23. Şunlar da hikmetlilerin sözleridir:
Hükümde hatır gözetmek iyi değildir.
24. Kötüye: Sen salih adamsın, diyen,
Kavmlar ona lânet okur, ümmetler ondan tiksinir.
25. Fakat onu azarlıyanlar zevk bulur;
Ve üzerlerine iyi bereket gelir.
26. Doğru cevap veren adam,
Dudakları öper gibidir.
27. Dışarıda işine düzen ver,
Ve onu tarlada kendine hazırla;
Ondan sonra evini yap.
28. Komşuna karşı sebepsiz şahitlik etme;
Ve dudaklarınla aldatma.
29. Bana ettiği gibi ona öylece ederim,
Adama işine göre öderim, deme.
30. Tembel adamın tarlasından,
Ve anlayışı eksik adamın bağından geçtim;
31. İşte, her tarafında dikenler çıkmış,
Yüzünü ısırganlar kaplamış,
Ve taş duvarı yıkılmıştı.
32. Ve ben gördüm, derin düşündüm;
Baktım, ibret aldım;
33. Biraz uyku, biraz uyuklama,
Uyumak için biraz el kavuşturma;
34. Fakirlik sana bir uğru gibi,
Ve yoksulluk sana bir akıncı gibi gelecektir.

BAP 23

HÜKÜMDARLA yemeğe oturduğun zaman,
Karşında olana iyice dikkat et;
2. Ve eğer istekli adam isen,
Kendi boğazına bıçak koy.
3. Onun çerezlerini canın çekmesin;
Çünkü hile ekmeğidir.
4. Zengin olmak için kendini yorma;
Bu aklından vazgeç.
5. Olmıyan şeye göz diker misin?
Çünkü zenginlik mutlaka kanatlanır,
Kartal gibi göklere uçar.
6. Kötü gözlü adamın ekmeğini yeme,
Onun çerezlerini de canın çekmesin;
7. Çünkü içinden nasıl düşünürse kendisi öyledir;
Sana: Ye, iç, der;
Fakat yüreği seninle beraber değildir.
8. Yemiş olduğun lokmayı kusarsın,
Ve güzel sözlerin boşa gider.
9. Akılsıza söz söyleme,
Çünkü senin sözlerindeki hikmeti hor görür.
10. Eski sınırın yerini değiştirme,
Ve öksüzlerin tarlalarına girme;
11. Çünkü onların Velisi kuvvetlidir;
Onların davasını seninle o eder.
12. Yüreğini terbiyeye,
Ve kulaklarını bilgi sözlerine ver.
13. Çocuktan tedibi esirgeme;
Çünkü onu değnekle döversen ölmez.
14. Onu değnekle döversin,
Ve canını ölüler diyarından kurtarırsın.
15. Oğlum, eğer senin yüreğin hikmetli ise,
Benim yüreğim de sevinir.
16. Dudakların doğru şeyler söylediği zaman,
Benim gönlüm de sevinçle coşar.
17. Yüreğin günahkârlara imrenmesin;
Ancak bütün gün RAB korkusunda ol;
18. Çünkü gerçekten bir son vardır;
Ve ümidin boşa çıkmıyacaktır.
19. Oğlum, dinle ve hikmetli ol,
Ve yolda yüreğini doğrult.
20. Şarap sümürenlerin,
Ete düşkün olanların arasında bulunma;
21. Çünkü ayyaş ve obur fakir olur;
Ve uyuklama insana paçavra giydirir.
22. Kendi babanı dinle,
Ve ihtiyar olduğu zaman, ananı hor görme.
23. Hakikati satın al, ve onu satma;
Hikmeti ve terbiyeyi ve anlayışı da.
24. Salihin babası çok sevinir;
Ve hikmetli adamın babası onunla mesrur olur.
25. Baban ve anan sevinsinler,
Ve seni doğuran mesrur olsun.
26. Oğlum, yüreğini bana ver;
Ve gözlerin yollarımdan zevk alsın.
27. Çünkü fahişe derin bir çukurdur,
Ve ecnebi kadın dar bir kuyudur.
28. Evet, haydut gibi pusuda oturur,
Ve insanlar arasında hainleri artırır.
29. Ah kimin? vah kimin? çekişmeler kimindir?
Şikâyet kimin? boşuna yaralar kimindir?
Gözlerin kızarması kimindir?
30. Şarabın başında oturup gecikenlerin,
Karıştırılmış şarabı aramağa gidenlerindir.
31. Şarabın kızıl olmasına,
Kadehte rengini vermesine,
Kolay kolay aşağı akmasına bakma.
32. Sonunda yılan gibi ısırır,
Ve engerek gibi sokar.
33. Gözlerin garip şeyler görecek,
Yüreğin sapık şeyler söyliyecek.
34. Ve deniz ortasında yatan adam gibi,
Gemi direğinin başında yatan adam gibi olacaksın;
35. Ve diyeceksin: Bana vurdular ve ağrı duymadım;
Beni dövdüler ve anlamadım;
Ne zaman ayılacağım? onu bir daha arıyayım.

BAP 22

İYİ ad büyük zenginlikten,
Ve lûtuf bulmak gümüş ve altından üstün tutulmalıdır.
2. Zenginle fakir karşılaşırlar;
Onların hepsini yaratan RABDİR.
3. Basiretli adam şerri görüp gizlenir;
Bön adamlar ise, ileri geçip zarar görürler.
4. Alçak gönüllü olmanın ve RAB korkusunun sonu,
Servet, izzet ve hayattır.
5. Sapık adamın yolunda dikenler ve kementler vardır;
Canını koruyan onlardan uzak kalır.
6. Çocuğu gideceği yola göre yetiştir,
Yaşlı olunca da ondan ayrılmaz.
7. Zengin fakirlere hâkim olur;
Ve ödünç alan ödünç verenin kulu olur.
8. Fesat eken dert biçer;
Ve öfkesinin değneği kırılır.
9. İyi gözlü adam mubarek kılınır;
Çünkü kendi ekmeğinden fakire verir.
10. Müstehziyi kov, kavga da dışarı çıkar;
Çekişmenin de utancın da ardı kesilir.
11. Yürek temizliği seven, dudaklarında lûtuf olan adam,
Kıral onun dostu olur.
12. RABBİN gözleri bilgiyi korur;
Fakat hain adamın sözlerini alt üst eder.
13. Tembel der: Dışarda aslan var,
Sokaklarda öldürülürüm.
14. Yabancı kadınların ağzı derin çukurdur;
RABBİN öfkelendiği adam oraya düşer.
15. Akılsızlık, çocuğun yüreğinde bağlıdır;
Onu kendisinden tedip değneği uzaklaştırır.
16. Kazancı çoğaltmak için fakiri ezen,
Ve zengine veren, ancak yoksulluğa düşer.
17. Kulağını iğ, ve hikmetli adamların sözlerini dinle,
Ve yüreğini benim bilgime koy.
18. Çünkü onları kendi içinde saklarsan hoştur;
Onlar senin dudaklarında topluca yer tutsunlar.
19. Güvenmen RABBE olsun diye,
Bugün sana, sana da bildirdim.
20. Seni gönderenlere doğruluk sözleri götüresin diye,
Doğruluk sözlerinin gerçekliğini sana bildirmek için;
21. Öğütlerden ve bilgiden,
Sana âlâ şeyler Yazmadım mı?
22. Fakiri, fakir olduğu için soyma,
Ve düşkünü kapıda ezme;
23. Çünkü onların davasını RAB edecektir,
Ve onları soyanların canlarını soyacaktır.
24. Öfkeli olan adamla arkadaşlık etme;
Ve kızıcı adamla gitme;
25. Yoksa onun yollarına alışırsın,
Ve canını tuzağa düşürürsün.
26. El verenlerden,
Borca kefil olanlardan olma.
27. Eğer ödemek için bir şeyin yoksa,
Niçin senin altından döşeğini alsın?
28. Atalarının koydukları
Eski sınırın yerini değiştirme.
29. İşinde gayretli adamı görüyor musun? o kıralların önünde duracaktır;
Tanılmıyan adamların önünde durmıyacaktır.

BAP 21

RABBİN elinde kıralın yüreği su arkları gibidir;
İstediği tarafa onu çevirir.
2. İnsanın her yolu kendi gözünde doğrudur;
Fakat yürekleri tartan RABDİR.
3. Adaleti ve hakkı yapmak,
RABBE kurbandan daha makbuldür.
4. Yüksek bakış, ve kibirli yürek,
Kötülerin çerağı, günahtır.
5. Çalışkan adamın düşünceleri ancak berekete götürür;
Fakat acele eden her adam yoksulluğa koşar.
6. Yalancı dille hazineler yapmak,
Ölüm arıyanların kovaladıkları bir sistir.
7. Kötülerin zorbalığı kendilerini süpürüp götürür,
Çünkü hakkı yapmaktan çekinirler.
8. Suç yüklenmiş adamın yolu çok dolaşıktır;
Fakat temiz adamın işi doğrudur.
9. Geniş evde kavgacı karı ile beraber olmaktan ise,
Dam köşesinde oturmak iyidir.
10. Kötünün canı şerri özler;
Komşusu onun gözünde lûtuf bulmaz.
11. Müstehzi cezalandırılınca bön adam hikmetli olur;
Ve hikmetli adam öğretilince bilgi alır.
12. Âdil kötünün evi hakkında düşünür;
Ve kötüler felâketin içine yıkılır.
13. Kim fakirin feryadına kulağını kaparsa,
O da feryat edecek ve cevap verilmiyecektir.
14. Gizlide verilen bahşiş öfkeyi,
Ve koyna sokulan rüşvet şiddetli gazabı yatıştırır.
15. Hakkı yapmak salih için sevinçtir;
Fakat fesat işliyenler için ezilmedir.
16. Anlayış yolundan sapan adam,
Ölüler cemaatinde yerleşir.
17. Zevki seven yoksul olur;
Şarap ve yağ seven zengin olmaz.
18. Kötü adam salihin fidyesidir,
Hain adam da doğruların.
19. Çöl yerde oturmak,
Kavgacı ve huysuz kadınla oturmaktan iyidir.
20. Değerli hazine ve yağ hikmetli adamın oturduğu yerdedir;
Fakat akılsız adam onu yutar.
21. Salâhın ve inayetin ardınca giden adam
Hayat, salâh, ve izzet bulur.
22. Hikmetli adam zorluların şehri duvarını aşar,
Ve onun güvendiği şeyin kuvvetini düşürür.
23. Ağzını ve dilini tutan,
Canını sıkıntılardan korur.
24. Kibir taşkınlığı ile davranan
Şişkin ve kibirli adamın adı müstehzidir.
25. Tembelin arzusu onu öldürür;
Çünkü elleri çalışmaktan çekinir.
26. Adam vardır ki, bütün gün durmaz ister;
Fakat salih verir ve esirgemez.
27. Kötülerin kurbanı mekruhtur,
Hele kötü niyetle onu getirince!
28. Yalancı şahit yok olur;
Fakat işiten adam daima söyliyebilir.
29. Kötü adam yüzünü katılaştırır;
Fakat doğru adam yolunu pekiştirir.
30. RABBE karşı hikmet yoktur,
Ve anlayış yoktur, öğüt de yoktur.
31. At, cenk günü için hazırlanır; Fakat kurtuluş RABDENDİR.

BAP 20

ŞARAP müstehzidir, içki gürültücüdür;
Ve kim onunla sendelerse, hikmetli değildir.
2. Kıralın korkunçluğu aslanın gümürdemesi gibidir;
Onu kızdıran kendi canına karşı suç eder.
3. Kavgadan çekinmek insana şereftir;
Fakat her sefih kavgaya atılır.
4. Tembel, kıştır diye çift sürmez;
Ve biçme vakti arar ve bir şey bulmaz.
5. İnsanın yüreğindeki düşünce derin sulardır;
Fakat anlayışlı adam onu çekip çıkarır.
6. İnsanların çoğu, her biri kendi lûtufkârlığını ilân eder;
Fakat güvenilir adamı kim bulabilir?
7. Kendi kemalinde yürüyen salih adam,
Kendisinden sonra çocukları ne mutludur!
8. Hüküm tahtında oturan kıral,
Her şerri gözlerile dağıtır.
9. Kim diyebilir: Yüreğimi temizledim,
Günahımdan tahir oldum?
10. İki türlü tartı taşı, ve iki türlü ölçek,
İkisi de RABBE mekruhtur.
11. Bir çocuk bile işlerile kendini tanıtır,
İşlediği temiz ve doğru mu, yoksa değil midir.
12. İşiten kulak ve gören göz,
İkisini de RAB yaratmıştır.
13. Uykuyu sevme, yoksa fakir olursun;
Gözlerini aç, ekmeğe doyarsın.
14. Satın alan: Kötüdür, kötüdür, der;
Fakat alıp gidince, o zaman övünür.
15. Altın ve çok yakut vardır;
Fakat bilgi dudakları değerli cevahirdir.
16. Yabancıya kefil olanın esvabını al;
Ve ecnebilere kefil olandan rehin al.
17. Hile ekmeği insana tatlıdır;
Fakat sonra ağzı çakıl dolar.
18. Maksatlar danışmakla pekişir;
Ve sağlam öğütlerle cenket.
19. Söz taşıyıp gezen sır açar;
Bunun için ağzı gevşek olanla arkadaşlık etme.
20. Kim babasına yahut anasına lânet ederse,
Onun çerağı koyu karanlıkta söndürülür.
21. Başlangıçta miras acele alınabilir;
Fakat onun sonu bereketli olmaz.
22. Şerrin karşılığını ödiyeceğim, deme;
RABBİ bekle, ve o seni kurtarır.
23. İki türlü tartı taşı RABBE mekruhtur;
Ve hileli terazi iyi değildir.
24. İnsanın adımları RABDENDİR;
Ve insan kendi yolunu nasıl anlıyabilir?
25. Düşüncesizce: Vakfoldu, demek,
Ve nezirlerden sonra soruşturmak insana tuzaktır.
26. Hikmetli kıral kötüleri savurur,
Ve döveni üzerlerinden geçirir.
27. Adamın canı RABBİN çerağıdır;
İnsanın bütün derin yerlerini araştırır.
28. İnayet ve hakikat kıralı korur;
Ve tahtı inayetle desteklenir.
29. Gençlerin süsü kendi kuvvetleridir;
Ve yaşlı adamların güzelliği ağarmış saçlardır.
30. Yaralıyan dayaklar şerri temizler;
Ve vuruşlar yüreğin en derin yerlerine erişir.

BAP 19

KENDİ kemalinde yürüyen fakir,
Akılsız olup da dudakları sapık olandan iyidir.
2. Canın bilgisiz olması da iyi değildir;
Ve ayakları ile acele eden yanılır.
3. İnsanın sefaheti kendi yolunu sapıtır;
Ve yüreği RABBE karşı gücenir.
4. Zenginlik dostlara dost katar;
Fakir adam ise, dostundan ayrılır.
5. Yalancı şahit suçsuz tutulmaz;
Ve yalan soluyan kurtulmaz.
6. Cömerdin yüzünü çok adam arar;
Ve herkes vergili adama dost olur.
7. Fakirin bütün kardeşleri ondan nefret ederler;
Dostları ise, ondan daha ne çok uzaklaşırlar!
Onları sözlerle kovalar, fakat onlar gitmişlerdir.
8. Hikmet kazanan kendi canını sever;
Anlayışı tutan iyilik bulur.
9. Yalancı şahit suçsuz tutulmaz;
Ve yalan soluyan yok olur.
10. Zevk hayatı akılsıza yakışmaz;
Kölenin reislere hükmetmesi daha ne az yakışır!
11. İnsanın basireti öfkesini geciktirir;
Ve suç bağışlamak onun güzelliğidir.
12. Kıralın öfkesi aslanın gümürdemesi gibidir;
Fakat onun lûtfu ot üzerindeki çiğ gibidir.
13. Akılsız oğul babasının belâsıdır;
Ve karının çekişmeleri ardı kesilmez bir damlamadır.
14. Ev ile mal babalar mirasıdır;
Fakat basiretli karı RABDENDİR.
15. Tembellik insanı derin uykuya düşürür;
Ve haylaz can aç kalır.
16. Emri tutan canını korur;
Yollarını değerli tutmıyan ölür.
17. Fakire acıyan RABBE ödünç verir;
Ve karşılığını RAB ona öder.
18. Ümit varken oğlunu tedip et;
Fakat onun öldürülmesini isteme.
19. Çok kızan adam cezasını yüklenecektir;
Çünkü onu kurtarsan da, yine tekrar edeceksin.
20. Öğüt dinle ve terbiye al ki,
Kendi sonunda hikmetli olasın.
21. İnsanın yüreğinde çok kuruntular vardır;
Fakat RABBİN muradı, duran odur.
22. İnsanı özlettiren kendi lûtufkârlığıdır;
Ve fakir adam yalancıdan iyidir.
23. RAB korkusu hayata götürür;
Ve insan geceyi tok geçirir;
Şer ona uğramaz.
24. Tembel, sahana elini daldırır,
Onu ağzına geri getirmek bile istemez.
25. Müstehziyi döv, ve bön adam basiretli olur;
Ve anlayışlı adamı azarla, bilgiyi kavrar.
26. Babasına zorbalık eden, ve anasını kovan,
Utandıran ve ayıplatan bir oğuldur.
27. Bilgi sözlerinden sapmak içinse eğer,
Ey oğul, öğüt dinlemekten vazgeç.
28. Yaramaz şahit adaletle eğlenir;
Ve kötü adamların ağzı fesat yutar.
29. Müstehziler için hükümler,
Ve akılsızların sırtı için kötekler hazırdır.

BAP 18

UMUMDAN ayrılan kendi arzusunu arar,
Her sağlam öĝüde karşı kor.
2. Akılsız adam anlayıştan değil,
Ancak yüreğini ortaya dökmekten hoşlanır.
3. Kötü adam gelince horluk da gelir,
Ve alçaklıkla beraber utanç.
4. İnsan ağzının sözleri derin sulardır,
Hikmet kaynağıdır, akan deredir.
5. Mahkemede salihi haksız çıkarmak için,
Kötü adamın hatırını gözetmek iyi değildir.
6. Akılsızın dudakları kavga getirir;
Ve onun ağzı köteği davet eder.
7. Akılsızın ağzı kendisini helâk eder,
Ve dudakları canına tuzaktır.
8. Çekiştirici adamın sözleri tatlı lokmalar gibidir,
Ve karnın en derin yerlerine inerler.
9. İşinde gevşeklik eden adam da,
İsraf edenin kardeşidir.
10. RABBİN ismi kuvvetli kuledir;
Salih onun içine koşar, ve emin olur.
11. Zengin adamın malı kendisinin kuvvetli şehridir,
Ve kendi kuruntusunda o yüksek duvar gibidir.
12. Kırgından önce insanın yüreği kibirlenir;
Ve alçak gönüllülük izzetten önce gelir.
13. Dinlemeden cevap vermek,
İnsan için sefahet ve utançtır.
14. İnsanın ruhu onun hastalığını taşır;
Fakat kırılmış ruh  —  kim onu kaldırabilir?
15. Basiretli adamın yüreği bilgi kazanır;
Ve hikmetli adamların kulağı bilgiyi arar.
16. İnsanın hediyesi ona yer açar,
Ve kendisini büyüklerin önüne götürür.
17. Davasında ilk söyliyen haklı görünür.
Fakat komşusu gelip onu deşer.
18. Çekişmeleri kura durdurur,
Ve kuvvetliler arasında karar verir.
19. Gücenmiş kardeş duvarlı şehirden daha güç kazanılır;
Ve böyle çekişmeler kale sürgüleri gibidir.
20. İnsanın karnı ağzının semeresinden doyar;
Dudaklarının mahsulü ile insan doyar.
21. Ölüm ve hayat dilin elindedir;
Ve onu sevenler semeresinden yerler.
22. İyi zevce bulan iyilik bulur,
Ve RABBİN rızasını alır.
23. Fakir yalvararak söyler;
Fakat zengin sert cevap verir.
24. Dost çoğaltan kendini yıkmak için eder;
Fakat kardeşten daha yakın dost vardır.
Kaydol: Kayıtlar (Atom)